Moskva je glavni i najveći grad Rusije. Nalazi se na reci Moskvi i obuhvata površinu od 1097,12 km². Broj stanovnika brzo raste i prema poslednjem popisu iz 2004. u Moskvi je živelo 11.273.400 stanovnika. Samim tim Moskva je najnaseljeniji grad u Evropi, dok urbano stanovništvo grada čini 1/10 ruske populacije.
Moskva ima status grada federalnog značaja (federalnog subjekta). Uz nju, takav status u Rusiji ima još samo Sankt Peterburg. Nalazi se u Središnjem federalnom okrugu. Administrativno se deli na 10 okruga koji se dele na mnogobrojne područne uprave.
U središtu grada nalazi se Kremlj, utvrđeni kompleks koji je do 1703. bio političko središte Ruskog Carstva, a od 1918. Sovjetskog Saveza, i od 1991. Ruske Federacije. Uz istočni zid Kremlja prostire se Crveni trg, mesto mnogih državnih ceremonija. Na trgu se nalaze i dve verovatno najpoznatije moskovske građevine – crkva Sv. Vasilija Blaženog i mauzolej Lenjina.
Moskva je takođe veliki ekonomski i trgovački centar, dom velikog broja milijardera. U 2007 Moskva je drugu godinu za redom proglašena za grad koji najskuplji svetu za život.
Grad je nazvan po reci (na staroruskom: grad Moskov, literarno Grad uz reku Moskvu). Pravo poreklo imena je nepoznato ali ipak postoji nekoliko teorija. Jedna od teorija govori o tome da ime dolazi iz drevnog finskog jezika i znači „mračan“ ili „zamućen“.
U rejonu Moskve nađeni su tragovi neolitskih naseobina iz perioda od 3000-2000 pne. Naseobine Slovena potiču iz 6. veka, a Moskva se prvi put spominje kao naselje u letopisu 1147 kada je princ Novgorodske republike pozvao Jurija Dolgorukog rečima: „dođi meni, brate, u Moskvu“. Knez Jurij Dolgoruki izgradio je utvrđenje od drveta – Kremlj 1156. godine, oko kojeg se širilo naselje. Od početka 14. veka u vlasti je moskovskih kneževa, a od druge polovine 14. veka ona se izjednačuje sa pojmom ruske države i nalazi se na čelu borbe protiv mongolsko-tatarskog jarma. U 14. i 15. veku Moskovljani su dizali više ustanaka protiv svojih feudalaca. Od druge polovine 15. veka Moskva postaje prestonica ruske države, a početkom 16. veka imala je oko 100.000 stanovnika.
U tom periodu Kremlj se izgrađuje od čvršćeg materijala i na širem prostoru. Do 18. veka Moskva postaje veliki trgovačko-industrijski centar, ali je opao broj njenih stanovnika kada je Lenjingrad postao prestonica 1712. godine . Za vreme Napoleonovih ratova (oko 1812) u Moskvi je izgorelo tri četvrtine zgrada, ali je uprkos tome krajem 19. veka postala veliki naučni, politički i kulturni centar. U revoluciji 1905.-1907. moskovski proleterijat uzeo je masovno učešće i od marta 1918. na čelu se nalazi Lenjin. U Drugom svetskom ratu Nemci su pred Moskvom pretrpeli odlučujući neuspeh, a Moskvu je branilo 500.000 Moskovljana, među kojima i veliki broj žena.
Nalazi se u centru evropskog dela bivšeg SSSR, na obalama reke Moskve, velikoj Ruskoj niziji, prosečno na oko 120 m nadmorske visine. Oblast Moskve izložena je hladnim arktičkim i sibirskim klimatskim uticajima. Srednja januarska temperatura je –11º C, minimum -42º C. U julu temperatura iznosi oko 19º C, maksimum 37º C.
Moskva je u centru istoimene, najgušće naseljene i privredno najrazvijenije oblasti. Oko Moskve razmešteni su mnogi industrijski gradovi, a neki od njih čine urbanističku celinu sa Moskvom kao njena predgrađa.
Dugo vremena gradom su dominirale Pravoslavne crkve. izgled Moskve se drastično promenio u Sovjetskim vremenima, naročito za vreme Staljina. Tada je došlo do modernizacije grada gde su izgrađeni široki bulevari i drugi veliki putevi ali i uništena brojna bitna arhitektonska zdanja. Kula Šukarev, mnoga imanja i prodavnice kao i različite građevine vezane za religiju kao što je Kazanjska Katedrala ili Katedrala Hrista Spasitelja su bile uništene za vreme Staljinove vladavine. Međutim tokom devedesetih obe su ponovo izgrađene.
Jedan od glavnih arhitekata rane Sovjetske Rusije je Vladimir Šukov koji je projektovao nekoliko građevina u Moskvi. Po njemu je nazvana i Kula Šukov koja se koristila kao toranj za prenos radio signala, građena je između 1919 i 1922.
Staljin je takođe naredio izgradnju komplekasa zgrada „Sedam Sestara“, objekata koje podsećaju delom na katedrale. Svih sedam zgrada se vide sa većine uzvišenja u gradu, i one su najviše zgrade u centralnoj Moskvi osim tornja Ostankino. Kako je sovjetska politika zahtevala da svaki građanin i njegova porodica budu stambeno zbrinuti, počeli su da se grade veliki stambeni blokovi. Većina ovih zgrada bila je igrađena u poststaljinističkoj eri i nazvana po ljudima koji su tada bili na vlasti – Brežnjev, Hruščov.
Građevine Sovjetskog doba su masivne i obično ukrašeni motivima Socijalističkog realizma. Međutim, manje crkve koji se vide na obrisima grada još uvek se nalaze na različitim tačkama u Moskvi. U popularnoj turističkoj ulici Stari Arbat koje važi za srce boemskog prostora grada još uvek se nalaze zdanja sazidana pre dvadesetog veka. Mnoge zgrade koje se nalaze u samom centru grada (npr. u ulici Tverskaja) su predstavnici opadanja buržoazije za vreme carističkih vremena. Ostankino, Kuskovo, Uzkoje su velika imanja koja se nalaze neposredno izvan Moskve i koja su pripadala plemićima iz doba Carske Rusije.
Postoje pokušaji da se restaurišu najbolje sačuvani primeri arhitekture ranijih vremena. Renovirani objekti se lako uočavaju zbog svetlih boja i karakterističnih fasada. Mnoge kuće poznatih pisaca, kompozitora i umetnika pretvoreni su u muzeje.
Provod
Moskva je grad sa najburnijim noćnim životom u Evropi, a možda i u celom svetu. Grad obiluje restoranima, noćnim klubovima, barovima, diskotekama… Najpopularniji DJ-ejevi sveta dolaze u Moskvu tokom cele godine. Izbor je šarenolik: house,hip-hop,RNB,dance, rock, pop, rege… U diskotekama se često odrđenim danima sluša tematska muzika, a nije redak slučaj da naiđete na kostimirane posetioce koji su maskirani u razna bića ruske i svetske mitologije. Često u najpopularnijim diskotekama možete naići i na maskirane poznate ličnosti iz sveta muzike i filma, koje na ovaj način izbegavaju bliceve paparaca koji su u potrazi za senzacionalnim vestima i fotografijama. Moskovljanke su među najlepšim devojkama sveta.Go-go plesačice svojom erotskom igrom mame uzdahe posetioca. Atmosfera je vrela, često do usijanja…, a kako i ne bi kada se Moskovljanke smatraju među najlepšim i najzanimljivijim ženama sveta. Neposredne i slobodne u komunikaciji, prave su zavodnice.
Međugradski saobraćaj
U Moskvi postoje pet putničkih aerodroma: Šeremetjevo, Domodedovo, Bijukovo, Ostafijevo i Vnukovo. Šeremetjevo predstavlja aerodrom na koji dolazi šezdeset procenata putnika sa međunarodnih letova. Takođe oko Moskve postoje i manji aerodromi kao što je Mjačkovo na koji sleću privatni avioni i helikopteri.
Moskva ima devet većih železničkih terminala, i još nekoliko manjih stanica. Terminali su Beloruski, Kazanjskij, Kijevskij, Kurskij, Leingradskij, Paveletskij, Rižskij, Savjolovskij i Jaroslavskij železnički terminal. Svi se nalaze oko centra grada ali u svaki od njih dolaze vozovi iz različitih delova Evrope i Azije. Pošto su vozovi najjeftiniji vid saobraćaja u zemlji većina rusa putuje njima, posebno za Sankt Petersburg i na istok Transsibirskom železnicom.
Moskva je najveće rečno pristanište Rusije, povezana kanalima i rekom Volgom sa 5 mora (Baltičkim, Belim Azaskim, Crnim i Kaspijskim morem/jezerom). Reka Moskva je pritoka Oke i protiče kroz Moskvu dužinom 45 km, gde je široka 100-150 m. Od 1932-1937. spojena je kanalom sa Volgom Postoje i dva rečna terminala Severni i Južni. Pored njih Moskva ima i Centralnu autobusku stanicu kroz koju dnevno prođe 25, 000 putnika.
Gradski saobraćaj
Podzemna železnica (metro) postoji od 1935. Duga je oko 90 km sa 60 stanica i stalno se proširuje. U Moskvi postoji 6 automobilskih magistrala i puteva.
Najstarije jezgro i centar grada je Kremlj, ispod kojeg je Lenjinov mauzolej na Crvenom trgu. Kremlj je centralni deo starih ruskih utvrđenih gradova iz feudalnog doba opasan zidovima sa kulama. U Kremlju su se nalazili knežev dvor, saborna crkva i kuće plemstva. Posle Drugog svetskog rata izgrađene su mnogobrojne prostrane stambene četvrti, široki bulevari sa alejama, trgovima i parkovima.
Grad je političko-upravno podeljen na 17 rejona. Sedište je najviših državnih organa i naučnih ustanova (kojih u Moskvi ima 535), sanitetskih ustanova, instituta, labaratorija, biblioteka (oko 4.000), muzeja, pozorišta, umetničkih galerija.
Moskva ima nekoliko univerziteta (među kojima su MGIMO,…), sa univerzitetskim gradom izgrađenim na Lenjinskim brežuljcima, a najstariji univerzitet je Lomonosov osnovan 1755. godine. Moskva je grad sa mnogobrojnim umetničkim i arhitektonskim spomenicima.
U blizini Moskve nalazi se atomski centar Rusije i institut za nuklearna istraživanja. U okolini grada izgrađena je i prva atomska električna centrala. U zoni od oko 10 km od Moskve je šumski zeleni pojas u kojem su podignuti mnogi stadioni i sportski centri.
Moskovski Internacionalni biznis centar ili Moskva- Siti je deo centralne Moskve. Nalazi se na distriktu Presnenski koji je trenutno u intenzivnom građevinskom razvoju.
Cilj ovog projekta je da se napravi zona, prva u Rusiji i celoj Istočnoj Evropi gde će na jednom mestu biti poslovni, stambeni i objekti za zabavu.To će biti grad u gradu. Ovaj projekat je usvojila vlada Moskve 1992 godine.
Kule Federacije koja se trenutno gradi u ovom delu grada biće najviša u Evropi kada bude završena.
Plan je da se izgradi i najviša zgrada na svetu do 2010 godine, Kula „Rusija“ visine 648 metara. Takođe ovde su planirani i mnogi drugi projekti kao što su akvapark i drugi rekreacioni objekti, prestižne kancelarije, apartmani. Konstrukcija četiri Metro stanice je već završena.
Metro
Moskovska podzemna železnica je jedna od najlepših na svetu. Stanice u centru imaju ogromne tavanice sa predivnim mozaicima i statuama.
U centru nema mesta na kom morate pešačiti duže od 10 minuta do stanice. Tokom celog dana metro ide na svakih minut i po. Metro počinje sa radom od 05:20 pa do 01:00. Obično poslednja vožnja je oko 00:50 sa poslednje stanice svake linije. Kada su velike gužve, obično oko 08:00-09:00 i 17:00-19:00 treba ga i koristiti neki drugi vid transporta.
Karte: metro nema nikakve posebne zone i ne postoji limit za korišćenje vozne karte. Karta je oko 7R a za pet vožnji 30R a postoji karta i za 10 vožnji koja košta 50R. Kazne se kreću oko 15evra. Jedne od najimpresivnih stanica su Arbatskaja na tamno plavoj liniji, Plošchad, Novoslobodskaja i Majakovskaja-zelena linija.
