Pluta je prirodni materijal koji spada u red materijala najvišeg ekološkog stepena budući da je u potpunosti obnovljiva i biorazgradiva. Dobija se iz kore hrasta plutnjaka, koji se uglavnom nalazi u zapadnom Mediteranu – prvenstveno Portugalu, te Italiji, Španiji, Tunisu, Alžiru ili Maroku. Kora ovog drveta se obrezuje na svakih 9 do 12 godina, nakon čega se ono regeneriše. Budući da je ova vrsta hrasta spororastuća, te može doseći dob od 170 do 250 godina, kora za dobijanje plute se može obrezati oko 16 puta za vreme njegovog životnog ciklusa.
Do prvog obrezivanja može doći tek nakon što stablo u obimu bude minimum 70 cm, odnosno kada drvo dosegne punu zrelost, što je nakon 25 do 30 godina nakon sadnje. Dakle, najvažnije je da se drvo ne seče, već se samo uklanja njegova kora. Pluta se dobija tradicionalnom metodom – ručnim branjem, čime prirodno stanište ostaje netaknuto jer je ovaj proces bez štetnog uticaja na životnu sredinu. Na postojanost plute utiče i osobina hrasta plutnjaka da apsorbuje ugljen-dioksid. Prema podacima World Wildlife Federation, stablo plute koje se uredno obrezuje svakih 9 godina apsorbuje i zadržava 3–5 puta više CO₂ nego neobrezano.
Uvreženo je mišljenje da je pluta materijal koji se najčešće postavlja na zid radi toplotne i/ili zvučne izolacije. Pluta je, međutim, kao topli, lagani i elastični a vrlo otporan materijal česta i opravdano poželjna u enterijeru i kada su posredi podna oblaganja. Prvi podovi od plute, prema izvorima, nastali su u XVIII veku, za vreme viktorijanskog doba, kada se pluta koristila kao praktičan i dekorativan podni materijal.
Kao podna obloga masovnije se počela upotrebljavati tokom četrdesetih i pedesetih godina XX veka.
Ekspanzija upotrebe podova od plute bila je tokom poslednje decenije minulog veka, a taj trend se nastavlja i na početku XXI veka budući da rastu ekološki imperativi savremenog doba. Na širu rasprostranjenost plute kao podne obloge, svakako, utiče i tehnološki napredak u pogledu obrade i izrade, te se naspram negdašnje homogene smese od mlevene plute i dodatih granula pomešanih različitim vezivima i sabijenih u blokove koji su se sekli u željene oblike, danas mogu dobiti vrlo fini furniri plute, modernog dizajna.
POVOLJNE PERFORMANSE
Zahvaljujući strukturi sirove plute, sastavljene od mikroskopski malih vazdušnih džepova, ona je izuzetan prirodni toplotni i zvučni izolator, a odlikuju je i nepromočivost i prozračnost, čemu doprinosi i međusobna povezanost gorepomenutih vazdušnih džepova. Kako se vazduh može kompresovati pod pritiskom, te naknadno raširiti, pluta biva i vrlo elastičan materijal. Osim toga, karakterišu je i plovnost i protivkliznost. Zbog antistatičnosti, antimikotičnosti i antibakterijskih svojstava pogoduje nezadržavanju prljavština i grinja, a takođe je i otporna na vlagu, te u svakom pogledu pogoduje zdravlju i biva odličan izbor za prostorije u kojima borave osobe koje pate od alergija ili astme.
Autor teksta: Sanja Dakić, novinar
